Podmioty realizujące projekt:

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państowe - Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych
153 nadleśnictw z 17 RDLP

Okres realizacji:

2024-2028

Cel główny projektu:

Celem projektu jest poprawa sprawności systemu wczesnego ostrzegania, prognozowania i szybkiego reagowania w sytuacji wystąpienia zagrożeń związanych z pożarami lasów pozostających w zarządzie PGL LP.

Cele szczegółowe:

• zwiększenie powierzchni leśnych objętych monitoringiem poprzez budowę, przebudowę i remont dostrzegalni przeciwpożarowych;
• sprawne lokalizowanie źródła zagrożenia za pomocą systemu monitorującego, obejmującego obszary leśne jak i poza lasami;
• poprawa dokładności prognozowanie zagrożenia pożarowego na podstawie danych meteorologicznych;
• skuteczne przystępowanie do gaszenia pożarów z udziałem sprawnego technicznie, nowoczesnego sprzętu poprzez zakup samochodów patrolowo-gaśniczych;
• zwiększenie dostępności miejsc zaopatrzenia w wodę, przydatne do ograniczania, rozprzestrzeniania, gaszenia i dogaszania pożarów lasów poprzez budowę, przebudowę i remont punktów czerpania wody.

Planowane działania:

W ramach projektu będą realizowane następujące działania:

• rozwój i modernizacja systemów wczesnego ostrzegania i prognozowania zagrożeń, w tym:
• budowa, przebudowa i remont dostrzegalni przeciwpożarowych,
• budowa i modernizacja masztów, wspierających funkcjonowanie systemu do lokalizacji pożarów,
• budowa i doposażenie stacji meteorologicznych,
• zakup nowoczesnego sprzętu umożliwiającego identyfikację i lokalizację pożarów oraz doposażenie PAD.

Równiż wsparcie techniczne systemu ratowniczo-gaśniczego na wypadek wystąpienia pożarów lasów, w tym:

• zakup samochodów patrolowo-gaśniczych;
• budowa, przebudowa i remont punktów czerpania wody.

Projekt stanowi kontynuację działań realizowanych przez Lasy Państwowe w ramach projektu współfinansowanego z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

W projekcie bierze udział 5 nadleśnictw RDLP w Poznaniu (Łopuchówko, Oborniki, Pniewy, Sieraków, Włoszakowice) które zrealizuje, bądź zrealizowało inwestycje: 

• budowy nowych dostrzegalni przeciwpożarowych,
• zakupu kamer na dostrzegalnie pożarowe,
• modernizacji istniejących dostrzegalni przeciwpożarowych,
• budowę masztów przekaźnikowo-odbiorczych,
• doposażenie Punktów Alarmowo Dyspozycyjnych.

Planowane rezultaty projektu:

• Liczba wspartych obiektów dla celów ochrony przed pożarami lasów (dostrzegalnie przeciwpożarowe, maszty przekaźnikowe, maszty METEO) – 77 szt.
• Liczba zakupionych urządzeń wspierających system ochrony przed pożarami lasów (system do lokalizacji pożarów, doposażenie PAD, stacje METEO, samochody) – 199 szt.
• Liczba PCW (punkty czerpania wody) wybudowanych, przebudowanych lub wyremontowanych – 151 szt.

Bezpośrednimi odbiorcami projektu są nadleśnictwa, w których użytkowane będą powstałe lub modernizowane w projekcie obiekty oraz zakupiony z jego środków sprzęt.

Innymi interesariuszami projektu będą podmioty, których zadaniem jest prowadzenie działań na rzecz ochrony przyrody lub nadzór nad obszarami chronionymi. Będą to zatem, poza jednostkami Lasów Państwowych, organy administracji publicznej odpowiedzialne za zadania związane z ochroną przyrody (RDOŚ, GDOŚ, parki narodowe, gminy, organy wydające decyzje administracyjne), pośrednio także jednostki korzystające z rezultatów projektu i wypracowanej wiedzy i doświadczeń (Straż Pożarna, OSP), okoliczni mieszkańcy, jak również ogół społeczeństwa.

Planowana wartość projektu:

• Całkowity koszt realizacji projektu: 160 309 276,71 zł
• Kwota wydatków kwalifikowalnych: 116 581 733,78 zł
• Kwota dofinansowania z UE: 92 927 299,99 zł

Poziom dofinansowania: 79,71%

#FunduszeUE

Tytuł projektu: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych – kontynuacja (MRN3)

Projekt stanowi kontynuację działań realizowanych przez Lasy Państwowe w ramach projektów współfinansowanych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 i 2014-2020.

na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu przewiduje się realizację 19 działań, w ramach których przewiduje się wykonanie lub odtworzenie 32 urządzeń wodnych, co pozwoli na zretencjonowanie ponad 46 tys. m3 wody. Będzie to miało niebagatelne znaczenie na przyległe siedliska roślinne, takie jak olsy, olsy jesionowe (siedlisko przyrodnicze 91E0), wilgotne grądy (siedlisko przyrodnicze 9170) oraz inne siedliska leśne i nieleśne. To także wsparcie dla wielu zwierząt – zwłaszcza płazów oraz ptaków wodno-błotnych.

W projekcie bierze udział 9 nadleśnictw z terenu RDLP w Poznaniu: Babki, Gniezno, Góra Śląska, Jarocin, Koło, Łopuchówko, Oborniki, Przedborów, Czerniejewo. 

Podmioty realizujące projekt:

• Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe reprezentowane przez CKPŚ.
• 151 nadleśnictw z terenu 17 Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych.
• Partnerzy projektu: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Centrum Ochrony Mokradeł.

Okres realizacji: 2024-2028

Cel główny projektu:

Wzmocnienie odporności nizinnych ekosystemów leśnych na zagrożenia związane ze zmianami klimatu poprzez realizację do końca 2028 r. kompleksowych działań retencyjnych i przeciwerozyjnych ukierunkowanych na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków naturalnych zjawisk/ procesów klimatycznych takich jak:

• susze i pożary,
• powodzie i podtopienia,
• intensywne lub długotrwałe opady atmosferyczne,
• ekstremalne przepływy wód w korytach, spływy powierzchniowe, niszczące działanie wód wezbraniowych.

Cele szczegółowe:

Rozwój systemów małej retencji poprzez wykonanie obiektów i kompleksowych zadań gromadzących wodę do końca 2028 r.
Rozwój systemów związanych z przeciwdziałaniem zbyt intensywnym spływom powodującym nadmierną erozję wodną na terenach nizinnych poprzez wykonanie obiektów do końca 2028 r.

W Projekcie wyznaczono również dodatkowe cele związane z działaniami edukacyjnymi oraz monitoringiem tj.:

• Wzrost wiedzy nt. wpływu małej retencji wodnej na środowisko poprzez opracowanie metodologii oceny wpływu na podstawie monitoringu środowiska wybranych zadań do 2028 r.
• Zwiększenie efektywności działań w zakresie adaptacji do zmian klimatu poprzez opracowanie dobrych praktyk realizacji działań retencyjnych do końca roku 2028.
• Podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa poprzez realizację wydarzeń edukacyjnych dla min. 800 uczestników do końca 2028 r.

Planowane działania:

W ramach projektu będą realizowane inwestycje łączące przyjazne środowisku metody techniczne i biotechniczne, obejmujące m.in.:

• budowę, rozbudowę, przebudowę, odbudowę zbiorników małej retencji oraz zbiorników suchych;
• budowę, rozbudowę, przebudowę, odbudowę małych urządzeń piętrzących oraz gromadzących wodę w szczególności zastawek, progów, przetamowań koryt, przepustów z piętrzeniem, zastosowanych w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych i/lub stworzenia tzw. retencji korytowej oraz rozlewisk;
• renaturyzację siedlisk podmokłych w szczególności poprzez podniesienie poziomu wód i ich stabilizację;
• przebudowę, rozbudowę lub rozbiórkę obiektów niedostosowanych do wód wezbraniowych lub zastąpienie ich innym rodzajem budowli komunikacyjnej, ale także budowę nowych obiektów w celu zabezpieczenia koryta oraz ochronę jakości wód (przede wszystkim mostów, przepustów, brodów);
• zabezpieczenie obiektów infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej związanej z nawalnymi opadami (m.in. kaszyce, narzut kamienny, umocnienia skarp);
• unaturalnianie koryt poprzez odtwarzanie naturalnej geometrii i trasy (remeandrowanie cieków naturalnych, meandrowanie rowu), tworzenie zróżnicowanych siedlisk w korycie np. układ bystrze-ploso oraz odtwarzania terenów zalewowych.

Planowane rezultaty projektu:

W projekcie planuje się:

• wykonanie łącznie 1030 sztuk obiektów i kompleksowych zadań (wskaźnik produktu),
• osiągnięcie pojemności obiektów małej retencji o wartości 7 065,2 tys. m3
• osiągnięcie objętości obiektów małej retencji w wartości 5 700 tys. m3 (wskaźnik rezultatu).

Ponadto dodatkowym wskaźnikiem realizacji projektu będzie podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa poprzez organizację wydarzeń edukacyjnych dla min. 800 uczestników.

Planowana wartość projektu:

• Całkowity koszt realizacji projektu: 511 560 000 zł
• Kwota wydatków kwalifikowalnych: 405 670 000 zł
• Kwota dofinansowania z UE: 323 359 557 zł

W ostatnich latach Polska plasuje się w czołówce pod względem liczby pożarów – zaraz za Portugalią i Hiszpanią, natomiast pod względem powierzchni nimi objętej – znajdujemy się w pierwszej dziesiątce. Częstotliwość pożarów jest m.in. konsekwencją zmian klimatycznych (długotrwałe susze, mała liczba opadów) czy składu gatunkowego naszych drzewostanów – w polskich lasach przeważają gatunki iglaste, ze znacznym udziałem sosny (łatwopalne olejki eteryczne). Niestety większość pożarów nadal wybucha z winy ludzi, spowodowana umyślnymi podpaleniami, wypalaniem traw czy nieostrożnym obchodzeniem się z ogniem.

Zagrożenie pożarami lasów w Polsce jest jednym z najwyższych w Europie. Tylko w 2015 roku na terenach zarządzanych przez LP wybuchło 3732 pożarów, które objęły powierzchnię blisko 880 ha. Ponieważ zapobieganie im wymaga bardzo wysokich nakładów – Lasy Państwowe w walce z tym niebezpiecznym żywiołem sięgają również po fundusze unijne.

Koordynowanie przedsięwzięcia pod nazwą "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów" PGL LP powierzyło CKPŚ. Projekt ten był realizowany w ramach II osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowiska (działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska).

Okres realizacji: 2016-2023 r.

Cel projektu: zmniejszenie negatywnych skutków wywoływanych przez pożary w lasach oraz sprawne lokalizowanie źródła zagrożenia i minimalizowanie strat, a w dalszej perspektywie – zmniejszenie średniej powierzchni pożarów i rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych, szczególnie w nadleśnictwach zakwalifikowanych do I kategorii zagrożenia pożarowego.

Cele uzupełniające:
•    rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych,
•    szybsze i bardziej precyzyjne określenie miejsca powstania pożaru,
•    dokładniejsze prognozowanie zagrożenia pożarowego na podstawie danych meteorologicznych,
•    skrócenie czasu dotarcia jednostek LP na miejsce pożaru.

Dofinansowanie zostało przeznaczone na:

• rozwój i modernizację systemów wczesnego ostrzegania i prognozowania zagrożeń, w tym:
  • budowę i modernizację dostrzegalni pożarowych (138 szt.)
  • zakup nowoczesnego sprzętu umożliwiającego lokalizację i wykrywanie pożarów (183 szt.)
  • doposażenie punktów alarmowo-dyspozycyjnych (PAD) (42 szt.)
  • budowę stacji meteorologicznych (12 szt.)
• wsparcie techniczne systemu ratowniczo-gaśniczego na wypadek wystąpienia pożarów lasów, w tym:
  • zakup samochodów patrolowo-gaśniczych (67 szt.)

Zasięg realizacji projektu pn. "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów"

Mapa 1. Nadleśnictwa realizujące projekt

Realizacja projektu przyczyniła się między innymi do:

• zwiększenia odporności lasów na klęski żywiołowe takie jak pożary, którymi zagrożenie wzrasta wraz z ocieplaniem się klimatu,
• podniesienia efektywności systemu wczesnego ostrzegania o pożarach w Lasach Państwowych,
• zwiększenia powierzchni leśnych objętych monitoringiem oraz skrócenia czasu wykrycia zagrożenia i reagowania
• ograniczenia zasięgu pożarów i negatywnych skutków z nimi związanych (np. zubożenie gleby, zniszczenie ekosystemu i zamieszkujących go organizmów, straty materialne),
• poprawy ochrony przeciwpożarowej na obszarach sąsiadujących z terenami administrowanymi przez LP, np. parków narodowych czy terenach zamieszkanych (wpływ na bezpieczeństwo mieszkańców i turystów),
• ograniczenia emisji CO₂ w wyniku zmniejszenia liczby oraz zasięgu pożarów.

Wartość projektu

Całkowity koszt realizacji projektu: 88 029 674,40 zł

Kwota wydatków kwalifikowalnych: 59 472 181,08 zł

Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 50 551 353,92 zł

W ramach projektu w Nadleśnictwie Koło dokonano zakupu samochodu patrolowo-gaśniczego oraz zmodernizowano dwie dostrzegalnie przeciwpożarowe poprzez zakup niezbędnego sprzętu do wykrywania pożarów (kamery), co pozwoliło uruchomić bezobsługowy sytem monitorująco-ostrzegawczy dostrzegania pożarów.

Mała retencja to zatrzymywanie lub spowalnianie spływu wód w obrębie małych zlewni przy jednoczesnym zachowaniu i wspieraniu rozwoju krajobrazu naturalnego

Główny cel projektu to:

• likwidacja w lasach nizinnych przyczyn i skutków pogorszenia naturalnych stosunków wodnych poprzez spowalnianie odpływu wody w ekosystemach leśnych
• minimalizacja skutków suszy
• przeciwdziałanie powodzi
• odtworzenie obszarów wodno błotnych

W okresie 2007 – 2013 na terenie Nadleśnictwa Koło wybudowano łącznie 30  obiektów, 26 zbiorników ziemnych i  4 budowle piętrzące w postaci zastawek, które pozwoliły na retencjonowanie 67 tys. m3 wody.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko.